Hà Tĩnh: Am tháp có niên đại hơn 600 năm tuổi bị san phẳng

Chùa Đá (thuộc thôn Châu Linh, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh) rộng 3.200 m2, là nơi linh thiêng, thu hút đông đảo phật tử và khách hành hương tới lễ phật.

Chùa Đá là nơi linh thiêng, thu hút đông đảo phật tử và khách hành hương tới lễ phật. Ảnh: PV.

Theo truyền thuyết, vào những năm triều Lê Huyền Tông (1662 - 1671), Phan Lĩnh tên tự là Như Chỉ, ông là người giỏi y thuật, sùng đạo Phật, theo nhà sư là Huyền Trân đến sống ở chùa Huyền Lâm tu tập tại đây. 

Sau khi viên tịch, các sư thầy cùng Phật tử hỏa thiêu và đem tro cốt đi chôn ở tháp sau chùa. Sau này chùa đổ nát, Tăng Ni và Phật tử trùng tu và đặt tên lại là Thạch Động tự (chùa Đá).

Dấu tích lâu đời nhất và được xem là hồn cốt của chùa Đá là am tháp được làm bằng đất nung và một cây thị cổ thụ. Theo đánh giá của các chuyên gia, am tháp là một trong những tháp chùa đẹp nhất mang đặc trưng kiến trúc Phật giáo cuối thời Hậu Lê tại tỉnh Hà Tĩnh.

Am tháp cổ 600 tuổi, nơi để xá lị của các nhà sư khi chưa bị xâm phạm. Ảnh: PV.

Theo nghiên cứu của Bảo tàng Hà Tĩnh, chùa Đá được xây dựng cách đây hơn 600 năm, tại thời điểm đó ngôi chùa này lớn nhất vùng tây bắc của huyện La Sơn (tức huyện Đức Thọ-Hà Tĩnh hiện nay). Đã có nhiều nhà sư tìm đến đây tu hành đắc đạo, sau khi viên tịch xá lị của các vị cao tăng được cất giữ trong am tháp.

Am tháp trong chùa Đá là một trong số di tích gốc còn sót lại rất giá trị và quan trọng để ngành chức năng xác định niên đại tồn tại của ngôi chùa khi lập hồ sơ để xếp hạng.

Năm 2015, nhờ những giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc mà chùa Đá mang lại, tỉnh Hà Tĩnh ra quyết định công nhận ngôi chùa này là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Trong đó, am tháp lưu xá lị của các nhà sư là hạng mục quan trọng nhất để chùa Đá được xếp hạng.

Tuy nhiên, thời gian gần đây nhiều Tăng Ni, Phật tử khi đến chùa Đá lễ phật thì bất ngờ khi thấy am tháp biến mất. Điều này khiến những nhà nghiên cứu văn hóa, Phật tử vô cùng bức xúc vì đây là di tích gốc còn lại của chùa Đá, rất linh thiêng.

Nơi đặt am tháp cũ trước đây đã "biến" thành nơi trồng ngô của nhà chùa. Ảnh: PV.

Theo phật tử T trú tại xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ cho biết, cách đây 3 năm, Thượng tọa Thích Thanh Phong làm trụ trì ngôi chùa này nhưng sau đó ông đã vào TP. Hồ Chí Minh và giao lại cho đệ tử là thầy Thích Nhuận Lợi trông coi, bảo vệ.

Vị phật tử nói thêm: "Khoảng tháng 10/2022, thầy Lợi đã thuê người về phá am tháp. Có thể thầy Lợi thấy am tháp này đã xuống cấp, mà không biết về giá trị văn hóa, lịch sử của nó nên đã tháo dỡ. Thầy Thích Nhuận Lợi xây dựng am tháp mới bằng bê tông trước khuôn viên của chùa và di dời các hũ tro cốt của các thiền sư về trong am mới này. Theo tôi am tháp mới đẹp, vững chắc nhưng không có giá trị, tôi rất tiếc khi am tháp 600 tuổi linh thiêng bị phá hủy".

Am tháp được xây dựng mới, kiên cố nhưng không có giá trị văn hóa. Ảnh: PV.

Ông Phan Tiến Dũng-Chủ tịch UBND xã Tùng Ảnh nói sự việc trên là đáng tiếc.

"Tại buổi làm việc, thầy Thích Nhuận Lợi cho biết do không hiểu được ý nghĩa, chứng tích của di tích nên tự ý cho người đập phá mà không không xin phép chính quyền địa phương. Đại diện phía chùa Đá cũng đã thừa nhận về lỗi sai và xin khôi phục lại theo nguyên bản am tháp cũ", ông Dũng nói.

"Việc thầy Thích Nhuận Lợi cho phá hủy am tháp trong chùa Đá là xâm phạm đến di tích và đơn vị này đang yêu cầu địa phương có biện pháp kiểm điểm vị sư này. Hiện nay, phía sở cũng đã yêu cầu chính quyền địa phương lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật để khôi phục lại am tháp đã bị phá hủy", ông Nguyễn Tùng Lĩnh- Trưởng phòng Quản lý di sản Sở VH-TT-DL tỉnh Hà Tĩnh, cho biết.